Darek

Sterowanie cyfrowe rotorem "CONRAD" lub podobnych np. AR-300, AR-303.

rotor

     Rotory tego typu są obecnie najtańszymi rotorami na rynku dające możliwość obracania antenami na dachu. Niestety posiadają wadę, która powoduje, że dokładność ustawień po pewnym czasie pracy jest kiepska. Poza tym nie oferują precyzyjnego naprowadzania anteny na żądany kierunek. Przyczyną tego stanu rzeczy jest to, że rotory wykorzystują silniki synchroniczne (w rotorze i sterowniku) i bez żadnej kontroli zakładają że oba kręcą się w takim samym tempie (teoretycznie tak jest). Na rotorze jednak zawsze zainstalowana jest antena co powoduje bezwładność silnika rotora. Wolniej się rozpędza i hamuje co powoduje, że silniki się rozsynchronizowują. Trzeba co pewien czas synchronizować rotor z mechanicznym sterownikiem. Poza tym dokładność ustawienia anteny na żądaną pozycję też nie jest rewelacyjna.
Na rynku obecnie jest kilka dostępnych tego typu modeli rotorów. Z mojego doświadczenia wynika, że jedne (te lepsze) posiadają przekładnie ślimakową napędzającą rotor inne natomiast są wykonane w trochę inny sposób (bez przekładni ślimakowej). Moj projekt opiera się na rotorze bez przekładni ślimakowej, niemniej niewielka modyfikacja zamontowania impulsatora spowoduje, iż w innych rotorach będzie również można go zastosować.

Tak właśnie narodziła się koncepcja przerobienia rotora, aby uzyskać większą dokładność ustawień.

Jeśli ten opis Cię zainteresuje zobacz też kolejny mój projekt "DAT". Tym razem całkowicie nowego sterownika rotora opartego na mikroprocesorze ATMEGA32.

Zaczynamy!

Sterownik Conrad

Schemat sterownika mechanicznego
Kliknij aby powiększyć
(opracowanie Marcina SQ5NFQ)

Rotor musimy rozkręcić zaczynając od odkręcenia klapki (znajduje się pod spodem rotora) pod którą kyją się zaciski do podłączenia kabli.

Rotor

Widok rotora od środka.
Kliknij aby powiększyć.

Nastepnie odkręcamy silnik i zdejmujemy listwę z zaciskami.(zabieg niekonieczny ale ułatwiający dalszą pracę)

Rotor

Widok rotora od środka bez silnika.
Kliknij aby powiększyć.

Teraz musimy odkręcić cztery śruby mocujące cały mechanizm rotora. W moim modelu rotora musiałem jeszcze dodatkowo roznitować dwa nity mocujące blachę do obudowy rotora. (Podczas rozwiercania należy uważać żeby wióry aluminiowe nie dostały się do zębatek) Po wykonaniu tych czynności dostaniemy się do serca rotora czyli wszystkich zębatek. Jak widać wszystkie są metalowe.

Rotor

Widok zębatek rotora.
Kliknij aby powiększyć.

Rotor

Widok głównej zębatki rotora.
Kliknij aby powiększyć.

     Pomysł polega na tym, aby po pierwsze wyeliminować sterownik mechaniczny i zastąpić go elektronicznym, a po drugie zastosować wewnątrz rotora czujnik obrotu (którego obecnie brak) czyli sprzężenie zwrotne.

sterownik

Sterownik

Oryginalny sterownik mechaniczny
(którego już nie będziemy potrzebowali).

Do sterowania użyłem sterownika stosowanego powszechnie w antenach satelitarnych Datcom AP500. Taki sterownik można bardzo tanio kupić na www.allegro.pl Cena jego waha się w granicach 15-30zł (stan na dzień 05.04.2006)

AP500 front

Widok sterownika AP500 (front).
Kliknij aby powiększyć.

AP500

Widok sterownika AP500 (front bez obudowy).
Kliknij aby powiększyć.

AP500

Widok sterownika AP500 (płytka).
Kliknij aby powiększyć.

AP500

Widok sterownika AP500 (przekaźniki).
Kliknij aby powiększyć.

AP500

Widok sterownika AP500 (mikroprocesor).
Kliknij aby powiększyć.

AP500

Widok sterownika AP500 (transformator).
[czerwone uzwojenie - 11,5V, żółte uzwojenie 28V]
Kliknij aby powiększyć.

Sterownik trzeba poddać pewnym modyfikacją ponieważ dostosowany jest do sterowania silników prądu stałego a silnik w rotorze mamy na prąd zmienny. Modyfikacja ta polega na odłączeniu uzwojenia transformatora zasilającego silnik (żółtego) od płytki oraz przecięciu kliku ścieżek podłączonych do końcówek przekaźników. Zostawiamy jedynie ścieżki łączące elektronikę z cewkami przekaźników. Następnie trzeba wyprowadzić końcówki przekaźników na tył obudowy tak jak to widać na zdjęciach.

AP500

Widok przeciętych ścieżek.
Kliknij aby powiększyć.

Ścieżki zakończone są złączami krawędziowymi aby łatwo dało się przyłączyć niezbędne okablowanie.

Napięcie sterujące nasz rotor uzyskamy z drugiego uzwojenia transformatora (żółte 28V) sterownika AP500, które podajemy bezpośrednio na styki przekaźników. One to teraz będą podawały odpowiednie napięcie do rotora. Dobrze jest obniżyć to napięcie do około 18V. Zrealizować to trzeba wykonując odczep na uzwojeniu. Zdjęcie przedstawia umiejscownienie odczepu.

AP500

Widok transformatora z wykonanym odczepem na uzwojeniu 28V.
Kliknij aby powiększyć.

Silnik będzie się mniej grzał niż w przypadku jakbyśmy nie obniżali tego napięcia. Niemniej można bezpośrednio zasilić silnik napięciem 28V ale trzeba się liczyć z tym, iż długotrwała praca silnika może doprowadzić do spalenia uzwojeń stojana. Dodatkowo zainstalowałem diodę LED informującą o podawaniu napięcia na silnik rotora, którą zamontowałem na panelu frontowym sterownika AP500 w miejscu oznaczonym jako F1. Miejsce to w tym sterowniku jest puste i można to wykorzystać właśnie do tego celu. Użyłem dwukolorowej diody LED.

Schemat

Schemat zasilania rotora przez sterownik AP500.
Kliknij aby powiekszyć.

Sterownik

Widok zamontowanej diody LED na panelu frontowym
sterownika AP500 podczas kręcenia rotorem.
Kliknij aby powiększyć.

Rotor musimy rozkręcić i zamontować czujnik ruchu. Rozważałem różne metody pozyskiwania impulsów np. tarcza z nadrukowanymi kreskami i fotoelementy lub dziurawa tarcza od myszki i fotoelementy jak również magnesy, kontaktrony, halotrony itp. Wszystkie te rozwiązania są jak najbardziej dobre ale komplikują całą sytuację wprowadzając dodatkową elektronikę w rotorze. Jak wiadomo elektronika nie lubi warunków zewnętrznych i wystawiając ją na działnie czynników atmosferycznych może się zdarzyć że ulegnie uszkodzeniu. Ja wybrałem i zastosowałem jako czujnik silnik prądu stałego pozyskany z drukarki atramentowej (pomysł na takie wykonanie dostałem od Tomka SQ7FGV). Jest to proste a zarazem bardzo skuteczne rozwiązanie tego zagadnienia.

Widok silnika prądu stałego.
Kliknij aby powiększyć.

Silnik trzeba poddać modyfikacją. W moim projekcie nie spełnia on roli silnika, będzie służył jako mechaniczny impulsator obrotowy. Silnik trzeba rozebrać aby dostać się do wirnika, komutatora i szczotek.

Impulsator

Widok silnika prądu stałego jako impulsatora.
Kliknij aby powiększyć.

Następnie usuwamy uzwojenie wirnika ponieważ nie jest potrzebne. W miejscu podłączeń uzwojeń wirnika do komutatora robimy zworę. Dokładniej mówiąc zwieramy dwie ścieżki przeciwległe komutatora. To one będą głównym elementem dającym impulsy.

Widok silnika bez uzwojenia wirnika.
Kliknij aby powiększyć.

Impulsator

Widok komutatora i szczotek.
Kliknij aby powiększyć.

Rozważałem również zastosowanie mniejszego silniczka pozyskanego z napędu CD-ROM od wysuwania szufladki ale jakość szczotek w tak małym silniczku nie napawa optymizmem. Biorąc to pod uwagę wybrałem większy i solidniejsze a tym samym bardziej niezawodny silniczek od drukarki.

Teraz pozostaje tylko poskładać wszystko w całość i sprzęgnąć z zębatkami napędzającymi rotor. Moje wykonanie pokazałem na zdjęciach.

Impulsator

Widok zamontowanego impulsatora.
Kliknij aby powiększyć.

Impulsator

Widok zamontowanego impulsatora.
Kliknij aby powiększyć.


Impulsator zamontowany jest na sprężystej blaszce dociskającej jego zębatke do zębatki rotora.

Impulsator

Widok zamontowanego impulsatora.
Kliknij aby powiększyć.

Jak widać na silniczku (impulsatorze) założona jest metalowa zębatka dobrze zazębiająca się z jedną z zębatek rotora. Można tutaj zastosować oczywiście plastikową zębatkę ale to rozwiązanie napewno będzie gorsze. Wszystkie zębatki rotora są metalowe i zastosowanie plastikowej zębatki mogłoby skończyć się po pewnym czasie jej zużyciem. Wszystkie nakrętki dobrze jest zabezpieczyć przed odkręcaniem się np. nakrętką kontrującą lub kapnąć kropelką kleju. Wszystkie zębatki przesmarowałem jeszcze smarem do łożysk.

Tak zamontowany impulsator daje około 3777 impulsów na 360 stopni obrotu głównej osi rotora. Daje to około 10,49 impulsu na jeden stopień. Rozdzielczość rotora w takim układzie wynosi około 0,1 stopnia. Muszę jednak podkreślić fakt, iż ciężko będzie ustawić rotor z krokiem 0,1 stopnia ponieważ uruchamiająć silnik rotora na ułamek sekundy wykonuje on 1 stopień obrotu. Wynika to z bezwładności układu mechanicznego. Nie piszę że się nie da ale jest to bardzo trudne do uzyskania. Niemniej podsumowując, sterownik odczytuje pozycję rotora z dokładnością 0,1 stopnia natomiast sterować rotorem da się bez problemu co 1 stopień. Dla mnie taka dokładność jest rewelacyjna!

Oscyloskop

Widok ekranu oscyloskopu z przebiegiem z impulsatora.
Kliknij aby powiększyć.

Jak dział sterownik z rotorem można zobaczyć na przykładowym fimiku. Rozmiar pliku około 4Mb w formacie Windows Media Player (*.wmv).

Pobierz filmik

Pobierz filmik.

Niestety zastosowanie większego silniczka (impulsatora) wiąże się z koniecznością modyfikacji obudowy rotora. Impulsator nie mieści się w przestrzeni miedzy mechanizmem rotora a obudową. Konieczne jest wycięcie w górnej części obudowy rotora otworu w który wejdzie cześć tylnia impulsatora.

Obudowa rotora

Widok otworu na impulsator.
Kliknij aby powiększyć.

Obudowa rotora

Widok otworu na impulsator od spodu.
Kliknij aby powiększyć.

Następnie trzeba wykonać nadbudówkę, która ponownie zamknie szczelnie całą obudowę rotora.

Obudowa rotora

Widok nadbudówki.
Kliknij aby powiększyć.

Nadbudówkę wykonałem z blachy stalowej 0,5mm uformowanej w kształcie prostokątnego pudełeczka, które nastepnie przykleiłem szczelnie klejem do metalu (tzw. spawanie na zimno firmy JBWELD) do obudowy rotora. Później po wyschnięciu dodatkowo od środka zabezpieczyłem silikonem. Kolejny krok to pomalowanie nadbudówki farbą olejną aby nie zardzewiała.

Obudowa rotora

Widok pomalowanej nadbudówki.
Kliknij aby powiększyć.

Sterownik AP500 ma możliwość sterowania ręcznego (lewo-prawo) oraz półautomatycznego (wybór pozycji z 80 pamięci). Sterowanie to odbywa się poprzez 4 przyciski na panelu frontowym. Jednak sterowanie nimi nie jest zbytnio wygodne na dłuższą metę ze względu na to iż są to malutkie mikroprzełączniki. Poza tym sterownik ma na panelu frontowym klapkę przyciemniającą aby ładnie wyglądały cyfry na wyświetlaczu i ciągłe otwieranie i zamykanie jej też nie było by wygodne. Dla swojej wygody zastosowałem przerobioną mysz komputerową za pomocą której w bardzo wygodny sposób można bez problemu sterować wszystkimi funkcjami sterownika.

Mysz

Widok zastosowanej myszki A4Tech WWW-11.
Kliknij aby powiększyć.

Patrząc od lewej przycisk pod kciukiem ma przypisaną funkcję MEMORY, dalej pierwszy z lewej to lewe obroty, potem środkowy klawisz to SET i ostatni to prawe obroty. Mysz nie jest już typową myszą komputerową i pod żadnym pozorem nie należy jej podłączać do komputera. Wykorzystałem w niej jedynie przełączniki a resztę elektroniki odłączyłem bo jest mi nie potrzebna.

Plytka myszki

Widok przerobionej płytki myszki.
Kliknij aby powiększyć.

Do przełączników w sumie podłączonych jest 5 kabelków, które dalej lecą już kabelkiem od myszki do sterownika przez wtyczkę i gniazdo PS2. Gniazdo to jest zamontowana na tylnim panelu sterownika.

PS2

Widok wtyczki i gniazda PS2.
Kliknij aby powiększyć.

PS2

Widok gniazda PS2 na panelu tylnim sterownika.
Kliknij aby powiększyć.

Gniazdo natomiast jest podłączone w sterowniku pod przyciski na panelu frontowym.

Podłączenie myszy

Widok podłączenia myszy.
Kliknij aby powiększyć.

Można również tymi funkcjami sterować za pomocą pilota od tunera satelitarnego. Koszt zakupu takiego pilota nie przekracza 10zł. Jest również możliwe sterowanie go z komputera poprzez port (TUNER) zainstalowany na tylnej ściance.

AP500

Widok ścianki tylnej AP500.
Kliknij aby powiększyć.


Aby można było przesyłać dane między komputerem a sterownikiem trzeba najpierw wykonać konwerter. Konwerter ma służyć do transmisji danych magistralą I2C.

Niemniej na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie zdobyć informacje jakie dane słać do sterownika aby móc nim sterować. Jeśli ktoś z Was ma takie informacje i chce się podzielić nimi ze mną to na bazie tych danych powstałby program na PC sterujący tym sterownikiem. Za wszelkie informację na temat transmisji będę bardzo wdzięczny. Info proszę na maila

Sterownik ma możliwość elektronicznego kontrolowania zakresów obrotu anteny czyli tzw. krańcowe wartości obrotu jakie antena może zrobić, które ustala się samodzielnie.

Od tego właśnie zaczynamy programowanie naszego sterownika. Wchodzimy w ustawienia przytrzymująć klawisz "S" na sterowniku kilka sekund a następnie wciskamy klawisz "M". Wybieramy Fn-1 i ustawiamy dolny zakres obrotu naszego rotora. U mnie ta wartość wynosi 4150. Należy pamiętać, iż dolny zakres musi być większy od 100. Nastepnie zatwierdzamy klawiszem "M". Wybieramy Fn-2 i ustawiamy analogicznie górny zakres obrotu. Tu należy pamiętać aby górny zakres nie przekroczył 8000! Po tych czynnościach sterownik jest gotów do dalszego programowania pamięci. Ja narazie do testów wprowadziłem sobie 4 komórki pamięci. Obróciłem rotor na północ i zapisałem wartość pokazanych impulsów do pamięci (C0). Potem obróciłem rotor na wschód i pokazaną wartość impulsów wprowadziłem do pamięci C90. Analogicznie postąpiłem z południem (C180) oraz z zachodem (C270). Jak widać wprowadzam pozycję anteny np. kąt 90 stopni do pamięci C90, czyli nr. komórki pamięci oznacza wartość kąta obrotu. Teraz mam zaprogramowaną pamięć w następujący sposób:

Opis

Pamięć

Kąt obrotu

nr. impulsu

Dolny zakres obrotu

L1

0

4150

Górny zakres obrotu

L2

360

7927

Północ

C0

0

4150

Wschód

C90

90

5094

Południe

C180

180

6038

Zachód

C270

270

6982

Róża wiatrów

Opis Kąt Imp.                  
Północ 0 4150 Opis Kąt Imp. Opis Kąt Imp. Opis Kąt Imp.
  1 4160   91 5104   181 6048   271 6993
  2 4170   92 5115   182 6059   272 7003
  3 4181   93 5125   183 6069   273 7014
  4 4191   94 5136   184 6080   274 7024
  5 4202   95 5146   185 6090   275 7035
  6 4212   96 5157   186 6101   276 7045
  7 4223   97 5167   187 6111   277 7056
  8 4233   98 5178   188 6122   278 7066
  9 4244   99 5188   189 6132   279 7077
  10 4254   100 5199   190 6143   280 7087
  11 4265   101 5209   191 6153   281 7098
  12 4275   102 5220   192 6164   282 7108
  13 4286   103 5230   193 6174   283 7119
  14 4296   104 5241   194 6185   284 7129
  15 4307   105 5251   195 6195   285 7140
  16 4317   106 5262   196 6206   286 7150
  17 4328   107 5272   197 6216   287 7161
  18 4338   108 5283   198 6227   288 7171
  19 4349   109 5293   199 6237   289 7182
  20 4359   110 5304   200 6248   290 7192
  21 4370   111 5314   201 6258   291 7203
  22 4380   112 5325   202 6269   292 7213
  23 4391   113 5335   203 6279   293 7224
  24 4401   114 5346   204 6290   294 7234
  25 4412   115 5356   205 6300   295 7245
  26 4422   116 5367   206 6311   296 7255
  27 4433   117 5377   207 6321   297 7266
  28 4443   118 5388   208 6332   298 7276
  29 4454   119 5398   209 6342   299 7287
  30 4464   120 5409   210 6353   300 7297
  31 4475   121 5419   211 6363   301 7307
  32 4485   122 5429   212 6374   302 7318
  33 4496   123 5440   213 6384   303 7328
  34 4506   124 5450   214 6395   304 7339
  35 4517   125 5461   215 6405   305 7349
  36 4527   126 5471   216 6416   306 7360
  37 4538   127 5482   217 6426   307 7370
  38 4548   128 5492   218 6437   308 7381
  39 4559   129 5503   219 6447   309 7391
  40 4569   130 5513   220 6458   310 7402
  41 4580   131 5524   221 6468   311 7412
  42 4590   132 5534   222 6479   312 7423
  43 4601   133 5545   223 6489   313 7433
  44 4611   134 5555   224 6500   314 7444
  45 4622   135 5566   225 6510   315 7454
  46 4632   136 5576   226 6521   316 7465
  47 4643   137 5587   227 6531   317 7475
  48 4653   138 5597   228 6542   318 7486
  49 4664   139 5608   229 6552   319 7496
  50 4674   140 5618   230 6563   320 7507
  51 4685   141 5629   231 6573   321 7517
  52 4695   142 5639   232 6584   322 7528
  53 4706   143 5650   233 6594   323 7538
  54 4716   144 5660   234 6605   324 7549
  55 4727   145 5671   235 6615   325 7559
  56 4737   146 5681   236 6626   326 7570
  57 4748   147 5692   237 6636   327 7580
  58 4758   148 5702   238 6647   328 7591
  59 4769   149 5713   239 6657   329 7601
  60 4779   150 5723   240 6668   330 7612
  61 4789   151 5734   241 6678   331 7622
  62 4800   152 5744   242 6688   332 7633
  63 4810   153 5755   243 6699   333 7643
  64 4821   154 5765   244 6709   334 7654
  65 4831   155 5776   245 6720   335 7664
  66 4842   156 5786   246 6730   336 7675
  67 4852   157 5797   247 6741   337 7685
  68 4863   158 5807   248 6751   338 7696
  69 4873   159 5818   249 6762   339 7706
  70 4884   160 5828   250 6772   340 7717
  71 4894   161 5839   251 6783   341 7727
  72 4905   162 5849   252 6793   342 7738
  73 4915   163 5860   253 6804   343 7748
  74 4926   164 5870   254 6814   344 7759
  75 4936   165 5881   255 6825   345 7769
  76 4947   166 5891   256 6835   346 7780
  77 4957   167 5902   257 6846   347 7790
  78 4968   168 5912   258 6856   348 7801
  79 4978   169 5923   259 6867   349 7811
  80 4989   170 5933   260 6877   350 7822
  81 4999   171 5944   261 6888   351 7832
  82 5010   172 5954   262 6898   352 7843
  83 5020   173 5965   263 6909   353 7853
  84 5031   174 5975   264 6919   354 7864
  85 5041   175 5986   265 6930   355 7874
  86 5052   176 5996   266 6940   356 7885
  87 5062   177 6007   267 6951   357 7895
  88 5073   178 6017   268 6961   358 7906
  89 5083   179 6028   269 6972   359 7916
Wschód 90 5094 Południe 180 6038 Zachód 270 6982 Północ 360 7927

Tabela pozwalajaca w prosty sposób zaprogramować sterownik.

Jeśli ktoś z Was ma inne zakresy obrotu albo inną ilość impulsów na stopień obrotu to udostępniam plik Excela (arkusz kalkulacyjny) pozwalający na szybkie przeliczenie impulsów na kąty. Plik do pobrania tutaj Podkreślam jeszcze raz aby górna liczba impulsów nie przekroczyła 8000, ponieważ jeśli przekroczy tą wartość to nie wpiszemy jej do pamięci sterownika. Wynika to z danych technicznych sterownika.

Jednocześnie możemy wprowadzić 80 komórek pamięci w dowolny wygodny dla nas sposób.

Całą oryginalną instrukcję obsługi sterownika można pobrać tutaj.

C.D.N ...

Czekam na Wasze propozycje jak wykonać sterowanie z PC tego sterownika.

Wszelkie prawa zastrzeżone.
Strona zoptymalizowana do rozdzielczości 1024x768 i wyższej.